Mae'r term ‘clefyd y gwenyn’ yn cwmpasu dau glefyd sy'n effeithio ar larfâu gwenyn mêl, sef: clefyd Americanaidd y gwenyn a chlefyd Ewropeaidd y gwenyn. Mae'r ddau glefyd hyn i'w cael yn y DU. Ystyrir mai clefyd Americanaidd y gwenyn yw'r clefyd mwyaf dinistriol sy'n effeithio ar fag tra bod clefyd Ewropeaidd y gwenyn yn fwy cyffredin.
Mae clefyd Americanaidd y gwenyn a chlefyd Ewropeaidd y gwenyn yn destun rheolaethau statudol yn y DU. Mae Gorchymyn Rheoli Clefydau a Phlâu Gwenyn (Lloegr) 2006 (OS 2006 Rhif 342) yn rhoi pŵer i Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig (Defra) i roi mesurau ar waith er mwyn rheoli'r ddau glefyd yn Lloegr. Ceir Gorchmynion ar wahân yng Nghymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon.
Clefyd Americanaidd y Gwenyn
Achosir Clefyd Americanaidd y Gwenyn gan facteriwm sy'n ffurfio sborau a elwir yn Paenibacillus larvae. Y sborau hyn yw cam heintus y clefyd ac mae'r broses heintio yn dechrau pan gaiff bwyd sydd wedi'i halogi â sborau ei roi i larfâu gan y gwenyn gofal. Unwaith y byddant ym mherfedd y larfa bydd y sborau yn egino a bydd bacteria yn symud i mewn i'r meinweoedd larfaol, lle y byddant yn lluosogi'n sylweddol. Fel arfer, bydd larfâu wedi'u heintio yn marw ar ôl i'r gell gael ei selio a bydd miliynau o sborau heintus yn ffurfio yn y gweddillion larfaol. Bydd sborau larfa P. yn parhau'n hyfyw am flynyddoedd lawer a gallant wrthsefyll tymheredd eithafol a llawer o ddiheintyddion yn dda.
Clefyd Ewropeaidd y Gwenyn
Achosir Clefyd Ewropeaidd y Gwenyn gan y bacteriwm Melissococcus plutonius. Mae larfâu yn cael eu heintio drwy fwyta bwyd wedi'i halogi a roddir iddynt gan y gwenyn gofal. Mae'r bacteria yn lluosogi ym mherfedd y larfa, gan gystadlu ag ef am fwyd. Maent yn aros yn y perfedd ac nid ydynt yn mynd i mewn i feinwe larfaol; mae larfâu sy'n marw o achos y clefyd yn gwneud hynny am nad ydynt wedi cael digon o fwyd. Fel arfer, bydd hyn yn digwydd cyn i'r gell gael ei selio.
Os byddwch yn amau bod eich nythfeydd wedi'u heintio â chlefyd y gwenyn, rhaid i chi gysylltu â ni neu'ch Arolygydd lleol.
Rhagor o Wybodaeth
- I gael gwybodaeth fanwl am glefyd Ewropeaidd y gwenyn a chlefyd Americanaidd y gwenyn, darllenwch ein taflen gynghorol ar glefyd y gwenyn mewn gwenyn mêl ac anhwylderau mag cyffredin eraill
- Cyflwyniad ar Glefyd Ewropeaidd y Gwenyn a luniwyd gan Fera Science Ltd ac a gyflwynir gan Kirsty Stainton
- Ceir rhagor o wybodaeth ar wefan Sefydliad Iechyd Anifeiliaid y Byd (WOAH) yn y penodau ar Glefyd Americanaidd y Gwenyn a Chlefyd Ewropeaidd y Gwenyn
- I gael rhagor o wybodaeth am lanhau eich cychod gwenyn a chyfarpar arall, gweler ffeithlen yr UWG ar Lanhau a Sterileiddio Cychod Gwenyn ac i gael rhagor o wybodaeth am hylendid cyffredinol mewn gwenynfeydd er mwyn atal clefydau gwenyn, darllenwch ein ffeithlen ar Hylendid mewn gwenynfeydd.