Sut rydym yn defnyddio cwcis

This site uses only cookies strictly necessary to ensure the site works correctly.

Please read about how we use cookies.

Cuddio'r neges hon

Cwcis cwbl angenrheidiol a chwcis nad ydynt yn hanfodol

Drwy glicio ar 'derbyn pob cwci' rydych yn cydsynio i ni ddefnyddio cwcis a'n polisi cwcis.

Rydym yn defnyddio cwcis trydydd parti ar y wefan hon

You have accepted necessary cookies only

Gallwch newid eich gosodiadau cwcis unrhyw bryd
Cuddio'r neges hon

Sut i adnabod Clefyd Ewropeaidd y Gwenyn

Mae clefyd Ewropeaidd y gwenyn yn haint hysbysadwy statudol sy'n effeithio ar wenyn mêl. O dan y gyfraith mae'n ofynnol i unrhyw wenynwr yng Nghymru neu Loegr sy'n amau bod clefyd Ewropeaidd y gwenyn yn bresennol mewn nythfa y mae'n gyfrifol amdani, hysbysu'r UWG.

Achosir clefyd Ewropeaidd y gwenyn gan y bacteriwm Melissococcus plutonius. Mae'r bacteria yn bathogen a geir yn y perfedd ac maent yn lladd rhai o'r larfâu y maent yn eu heintio. Mae rhai straeniau yn wenwynig iawn ond mae eraill, fel llawer o'r straeniau a geir yn y DU, yn llai gwenwynig. Fodd bynnag, gall lefel is o wenwyndra arwain at heintiau lefel isel neu heintiau mynych.

Mae'r dudalen hon yn disgrifio rhai o arwyddion clefyd Ewropeaidd y gwenyn. I gael dealltwriaeth fwy cynhwysfawr o Ewropeaidd y gwenyn mewn gwenyn mêl, gan gynnwys sut i adnabod arwyddion clefyd Americanaidd y gwenyn a gwahaniaethu rhwng y clefyd hwn a chlefydau mag eraill, darllenwch ein taflen gynghorol ar glefyd y gwenyn mewn gwenyn mêl.

Mae arwyddion o glefyd Ewropeaidd y gwenyn yn cynnwys y canlynol:

Ffrâm o fag heb ei gapio yn dangos rhai larfâu gwenyn mêl sydd wedi toddi neu sydd wedi troi rownd yn eu celloedd.

Nid yw larfâu sydd wedi'u heintio â chlefyd Ewropeaidd y gwenyn yn gorwedd yn eu celloedd mewn siâp 'C' iach mwyach ac maent yn colli eu golwg wedi'u segmentu tew. Mae rhai yn mynd yn droellog yn eu celloedd ac mae eraill yn edrych fel petaent wedi'u toddi.

Dangosir grŵp o larfâu mewn cwch gwenyn. Mae dau ohonynt wedi troi'n felyn ac mae saeth yn cyfeirio atynt, tra bod y lleill yn wyn ac yn iach yr olwg.Image courtesy: Meg Seymour

Mae'n bosibl y bydd perfedd larfa wedi'i heintio i'w weld drwy fur tryleu ei gorff. Mae lliw hufennog arno, a achosir gan y màs o facteria sy'n byw ynddo. Dengys y llun hwn rai larfâu melyn yr olwg (saethau du) wrth ochr larfâu normal sy'n wyn fel perl; mae'r larfâu hyn ychydig yn afliwiedig ac nid oeddent yn gorwedd yn eu celloedd yn daclus.

 Mae gwenynen fêl ar ffrâm uchaf wrth ochr larfa y mae ei berfedd wedi'i dynnu ohono. Mae'r perfedd wedi'i lenwi â màs lliw hufen o facteria. Ffigur 6: Mae chwiler chwilen o liw porffor yn swatio mewn pridd tywodlyd.Image courtesy: Meg Seymour

Yn gynnar, bydd perfedd y larfa yn dechrau llenwi â bacteria. Mae'r saeth ddu yn y llun hwn yn dangos màs hufennog bach ym mherfedd y larfa; dyma'r màs bacterol. Wrth i'r bacteria luosogi, bydd y màs hwn yn ehangu ac yn llenwi'r rhan fwyaf o'r perfedd.

 Ffrâm o fag gwenyn mêl yn dangos rhai celloedd yn cynnwys larfâu sydd wedi toddi ac wedi troi'n frown. Mae rhai o'r celloedd wedi'u capio wedi cael eu cnoi.  Ar ôl marw, bydd y gweddillion larfaol yn troi'n frown. Weithiau bydd larfâu wedi'u heintio yn marw ar ôl iddynt gael eu selio. Pan fydd hyn yn digwydd, gall fod capiau wedi'u tyllu, lle mae'r gwenyn gofal wedi canfod y clefyd ac wedi ymchwilio.
 Llun agos o gell fagu sy'n cynnwys cen brown tywyll; gweddillion larfa a fu farw o achos clefyd Ewropeaidd y gwenyn.

Wrth i larfâu marw ddadelfennu ymhellach, byddant yn sychu ac yn troi'n gen brown, sy'n teimlo fel rwber, a gellir eu tynnu'n hawdd o'r gell. Pan fydd nythfa wedi'i heintio'n sylweddol â chlefyd Ewropeaidd y gwenyn, bydd patrwm y mag yn mynd yn dameidiog ac yn afreolaidd wrth i fag marw gael ei dynnu gan y gwenyn gofal.

 

Er mwyn rhoi gwybod am achos o glefyd Ewropeaidd y gwenyn a amheuir, cysylltwch â ni cyn gynted â phosibl: nbu@apha.gov.uk 

 

Rhagor o Wybodaeth

Caiff clefyd Ewropeaidd y gwenyn ei reoli o dan Orchymyn Rheoli Clefydau a Phlâu (Lloegr) 2006: https://www.legislation.gov.uk/uksi/2006/342/contents/made

I ddysgu mwy am gyffredinrwydd a dosbarthiad clefyd Ewropeaidd y gwenyn yng Nghymru a Lloegr, darllenwch ein tudalen ar achosion o glefydau: https://www.nationalbeeunit.com/cy/clefydau-a-phlau/adroddiadau-siartiau-a-mapiau/achosion-o-glefydau/